Wat was er aan de hand?
Het afgelopen jaar kenmerkte zich door uitzonderlijke hoeveelheden neerslag en dit leidde op verschillende locaties in Nederland tot problemen. Ook in Limburg was het erg nat en kon het overvloedige water niet meer worden opgenomen door de verzadigde grond. Dit zorgde ervoor dat afgelopen december in onder andere de Roer de waterafvoer en waterstand flink begon te stijgen.
Op 22 december, vlak voor de kerstdagen, werd verwacht dat de waterafvoer van de Roer zou variëren tussen de 90 m³/s en 125 m³/s. Zodra de afvoer de 100 m³/s zou overschrijden kon er op verschillende locaties wateroverlast ontstaan, waaronder bij Kasteel Het Steenen Huys in Vlodrop. Als voorzorgsmaatregel werden op deze avond de onlangs aangeschafte noodmaterialen opgebouwd. In totaal werd meer dan 50 meter aan noodmaterialen met een hoogte van 1 meter geïnstalleerd. Deze installatie verliep aanzienlijk sneller dan het traditionele gebruik van zandzakken.
De snelheid van het opbouwen is te danken aan de eerder georganiseerde oefendagen en het type noodmateriaal dat is gebruikt. Bovendien was de samenwerking met de lokale bewoners van Vlodrop cruciaal, gezien hun kennis van het gebied. Samen werd snel een effectief plan van aanpak opgesteld. Het was ook de eerste keer dat de noodmaterialen, in dit geval noodkeringen, werden opgebouwd op locatie. In dit verhaal is te lezen hoe de Hoogwaterwacht in Vlodrop de samenwerking ervaren heeft.
Wat is het voordeel van deze nieuwe noodmaterialen?
In vergelijking met zandzakken is de installatie van deze mobiele noodkeringen aanzienlijk sneller en efficiënter. Zo komt 2100 meter aan mobiele noodkeringen overeen met ongeveer 80.000 zandzakken. Het transporteren, vullen en opbouwen van deze zandzakken vergt aanzienlijk meer tijd dan het opbouwen van deze noodkeringen. Desalniettemin blijven zandzakken een waardevol middel tijdens perioden van wateroverlast.
Noodmaterialen betaald vanuit het Interreg-project Marhetak
De watercrisis van 2021 benadrukte het belang van internationale samenwerking op het gebied van waterveiligheid. Als reactie hierop werd onder andere het Interreg-project Marhetak opgestart, waarin vijf partners uit Limburg, België en Noordrijn-Westfalen samenwerkten. Dit project investeerde ruim 1,9 miljoen euro om de crisisbeheersing te verbeteren, waaronder de aanschaf van noodmaterialen voor ruim 400.000 euro. Deze noodmaterialen kunnen snel en grensoverschrijdend worden ingezet op de juiste locaties. Na evaluatie van specifieke eisen en inschrijvingscriteria, kwam Geodesign Barrier uit Zweden als de meest geschikte leverancier naar voren. Hierdoor kon Waterschap Limburg in totaal 1800 meter Geodesign Barriers verkrijgen (1200 meter van 50 cm hoog en 600 meter van 100 cm hoog).
Welke typen noodmaterialen zijn aangeschaft?
Tevens heeft het waterschap zelf nog 100 meter Mobile Dyke noodbarrière aangeschaft met verschillende hoogtes (60 cm en 75 cm). Samen met eerder aanschafte elementen van Waterschot beschikt het waterschap nu over in totaal 2100 meter aan mobiele noodkeringen.
Deze noodmaterialen liggen bij twee transporteurs waardoor contractaannemers in het geval van calamiteiten snel aan de slag kunnen. Tevens kunnen de Duitse en Belgische partners in crisisbeheer in de Maas-Rijn regio een beroep doen op het gebruik van deze middelen.
Kan de omgeving ook gebruiken maken van deze noodmaterialen?
Na 2021 zijn gemeenten, in samenwerking met de veiligheidsregio’s, gestart met het opstellen van draaiboeken op buurt- en wijkniveau om overlast zoveel mogelijk te voorkomen. Hierbij krijgt burgerparticipatie een belangrijke rol bij het opbouwen van noodmaterialen. In nieuw te ontwikkelen beleid moet nog nader worden verduidelijkt wie verantwoordelijk wordt voor de aanschaf en het beheer van het totale pakket aan benodigde noodmaterialen, afgestemd op de specifieke locaties.
